Czynniki wywołujące migreny.
Wpływ czynników środowiskowych na kliniczną manifestację migreny był i jest przedmiotem debat w ciągu ostatnich dziesięcioleci. Migrenowcy często zauważają, że niektóre pokarmy, alkohol, zmiany meteorologiczne lub atmosferyczne, ekspozycja na jasne światło, głośne dźwięki lub zapachy wywołują lub nasilają ataki migreny.
Opierając się często na tych obserwacjach, lekarze w swych zaleceniach sugerują pacjentom ograniczenie lub całkowitą eliminacje tych wywoływaczy, z angielskiego ‘triggers’. Co ciekawe, pomimo powszechnego przekonania, większość badań klinicznych wykazała sprzeczne wyniki co do roli triggerów w genezie migren. Może to wynikać z trudności metodologicznych w badaniu związku między czynnikami środowiskowymi, a migreną (1).
Wywoływacze i ich wpływ na ośrodkowy układ nerwowy.
Z patofizjologicznego punktu widzenia doświadczenia pacjentów sugerują, że triggery mogą mieć wpływ na wrażliwy mózg i prowadzić do szeregu zmian komórkowych, które powodują ostry atak migreny. Jednak tak atrakcyjne, jak może wydawać się to wytłumaczenie, być może ta sekwencja zdarzeń dzieje się dokładnie w przeciwnym kierunku! (1).
Powszechnie wiadomo, że patofizjologiczne zjawisko ataku migreny zaczyna się na długo przed rozpoczęciem fazy bólu. Objawy takie jak głód, ziewanie lub zmiany w cyklu snu poprzedzają fazę bólu głowy nawet o 72 godziny.
Tak przeciążony ośrodkowy układ nerwowy może zwiększać na przykład uczucie głodu, tym samym wywołując obserwowane pożądanie pokarmowe. Uważa się, że dochodzić może nawet do pragnienia specyficznego rodzaju żywności, które jest następnie błędnie interpretowane jako początkowa przyczyna ataku migreny.
To samo może dotyczyć zmian warunków atmosferycznych. W tym przypadku, we wczesnych fazach ataku migreny, długo zanim ból głowy się zacznie, migrenicy mogą postrzegać zmiany pogody intensywniej w wyniku zwiększonej podatności neuronalnej. Sam fakt zmiany pogody lub na przykład spadku ciśnienia atmosferycznego może nie być powodem pojawienia się migreny.
Czynniki potencjalnie wywołujące migreny.
Lista produktów związanych z migrenami jest bardzo obszerna. Najczęściej cytowane wyzwalacze w tej kategorii to:
- czekolada
- ser
- orzechy
- owoce cytrusowe
- przetworzone mięso
- glutaminian sodu
- aspartam
- tłuste potrawy
- kawa i napoje alkoholowe, zwłaszcza czerwone wino i piwo.
Możliwe jest, że większość pokarmów spożytych osobno nie wystarczy do wywołania ataku migreny i musi dojść do odpowiedniej kombinacji kilku lub kilkunastu czynników.
W badaniach z 2010 roku Pascual i Oterino omówili różne hipotezy, w tym „hipotezę aminową” i nadwrażliwość na przeciwciała IgE i IgG (2)
Hernandez i inni (3) badaniu obejmującym 56 osób z migrenami i odpowiadających im grupę kontrolną u wszystkich pacjentów z migreną wykryto miana przeciwciał IgG przeciwko różnym pokarmom natomiast przeciwciała były dodatnie tylko u 26% osób w grupie kontrolnej.
Liczba pokarmów związanych z podwyższonymi mianami IgG wahała się od 6 do 30 wśród osób z migreną, podczas gdy u osób zdrowych maksymalna wartość wynosiła 4. Naukowcy następnie wprowadzili diety z wyłączeniem nietolerowanych pokarmów u pacjentów z migrenami i sprawdzili częstotliwość występowania migren po 6 miesiącach. Wyniki badań wykazały, że 43 z 56 pacjentów nie zgłosiło żadnego napadu migreny, cztery osoby odnotowały poprawę, a 9 nie zauważyło zmian w częstotliwość migren.
Inne badania (4) sprawdziły skuteczność diety eliminacyjnej w oparciu o badania IgG przez 6 tygodni, po czym następował powrót do normalnego odżywiania na 2 tygodnie i dieta z uwzględnieniem nietolerowanych pokarmów na kolejne 6. Połowa pacjentów z migrenami odnotowała redukcję liczby dni z bólami głowy o co najmniej 30%, a jeden na pięciu pacjentów odczuł ponad 50% zmniejszenie liczby dni bólu głowy w okresie diety eliminacyjnej w porównaniu z dietą prowokacyjną.
Skąd migrena po spożyciu alkoholu?
Mechanizmy odpowiedzialne za potencjalne wywołanie ataku migreny przez napoje alkoholowe pozostają nieznane. Badania na ten temat dostarczają sprzecznych dowodów, choć wiele osób wydaje się łączyć spożycie wina lub wódki z migreną. Niektórzy autorzy podają, że wypicie czerwonego wina może poprzedzać atak migreny do 3 godzin (5), z kolei w badaniach z 2013 roku tylko u 5% z 448 badanych osób odnotowana powiązanie między alkoholem a migreną (6).
Zmiana pogody.
Wpływ zmian pogodowych na migreny, choć badany od wielu lat, również nie został jednoznacznie potwierdzony, jednak w niektórych przypadkach udało się zaobserwować korelacje. I tak, Prince i inni (7) wraz Hoffmannem i innymi (8) stwierdzili związek między niską temperaturą otoczenia a wysoką wilgotnością i występowaniem migreny. Badania (8) ujawniły, że tylko pewna podgrupa migrenowców wydaje się być wrażliwa na warunki pogodowe.
W badaniach Kimoto i innych (9) zaobserwowano korelację między spadkami ciśnienia atmosferycznego a wzrostem częstości migreny, co podkreśla poprzednie wyniki- niskie ciśnienie atmosferyczne (lub jego spadek) jest bowiem zwykle związane z niską temperaturą i wysoką wilgotnością spowodowaną opadami.
Światło.
Dowody kliniczne wskazują na to, że migrenowcy są nie tylko bardziej wrażliwi na światło podczas, ale także pomiędzy atakami migreny. Co więcej, ekspozycja na światło wydaje się przyczyniać do zainicjowania migreny, a wraz ze wzrostem czasu trwania dziennej ekspozycji na światło zwiększa się częstotliwość ataków (1). Jednak, podobnie jak w przypadku czynników atmosferycznych, nie każdy pacjent reaguje na jasne światła tak samo i tylko u pewnej grupy migrenowców światło rzeczywiście będzie wyzwalaczem.
Referencje:
Hoffman and Recober. October 2013, 17:370| Cite asMigraine and Triggers: Post Hoc Ergo Propter Hoc? Current Pain and Headache Reportshttps://link.springer.com/article/10.1007%2Fs11916-013-0370-7
Pascual J, Oterino A. IgG-mediated allergy: a new mechanism for migraine attacks? . Cephalalgia. 2010;30:777–779
Food allergy mediated by IgG antibodies associated with migraine in adults. Arroyave Hernández CM, Echavarría Pinto M, Hernández Montiel HL Rev Alerg Mex. 2007 Sep-Oct; 54(5):162-8.
Alpay K, Ertas M, Orhan EK, Ustay DK, Lieners C, Baykan B. Diet restriction in migraine, based on IgG against foods: a clinical double-blind, randomised, cross-over trial. Cephalalgia.2010;30:829–837.
Littlewood JT, Gibb C, Glover V, Sandler M, Davies PT, Rose FC. Red wine as a cause of migraine. Lancet.1988;1:558–559
Panconesi A, Franchini M, Bartolozzi ML, Mugnai S, Guidi L. Alcoholic Drinks as Triggers in Primary Headaches. Pain medicine. 2013
Prince PB, Rapoport AM, Sheftell FD, Tepper SJ, Bigal ME. The effect of weather on headache. Headache. 2004;44:596–602.
Hoffmann J, Lo H, Neeb L, Martus P, Reuter U. Weather sensitivity in migraineurs. Journal of Neurology. 2010:1–7.
Kimoto K, Aiba S, Takashima R, Suzuki K, Takekawa H, Watanabe Y, et al. Influence of barometric pressure in patients with migraine headache. Intern Med. 2011;50:1923–1928
